Onze gemeente is gevestigd in een grensregio. Vlak over de grens is er meer werkgelegenheid, waardoor onze gemeente grensoverschrijdende arbeid wil stimuleren. Welke belemmeringen en mogelijkheden zijn er daarbij voor onze gemeente?
Antwoord in het kort
Er zijn meerdere mogelijkheden voor gemeenten om initiatieven te ondersteunen die grensoverschrijdende arbeidsmobiliteit kunnen bevorderen. Zo kan er gebruik worden gemaakt van Interreg-programma’s, het sectorplan grenzeloos werken en kan er worden samengewerkt met Euregio’s die de arbeidsmobiliteit ook beogen te verbeteren. In de praktijk blijkt dat er namelijk nog altijd (vooral administratieve en psychologische) belemmeringen bestaan wanneer het gaat om grensoverschrijdende arbeid.
Werkgelegenheid in de grensregio’s
De laatste jaren is een sterke dynamiek ontstaan op het gebied van de grensoverschrijdende arbeidsmarkt. Er zijn nog altijd grote verschillen tussen de werkloosheidscijfers van de grensregio’s aan de Nederlandse kant van de grens ten opzichte van de cijfers aan de andere kant van de grens. Deze trend is onlangs ook uitvoerig belicht in het nieuws. Er liggen nog veel kansen voor Nederlandse werknemers om over de grens aan het werk te gaan.
Belemmeringen
Ondanks het afschaffen van grenscontroles, het verdwijnen van allerlei barrières en verregaande standaardisaties binnen de EU, zijn de verschillen in cultuur, tradities en de voorwaarden voor zaken doen tussen de afzonderlijke lidstaten nog aanzienlijk. In de praktijk blijkt het vaak nog lastig om in het buitenland aan het werk te gaan. Dit komt bijvoorbeeld omdat er sprake is van ander arbeidsrecht, een andere arbeidscultuur, verschillen in kwalificatievereisten en specifieke regels die net iets anders zijn dan die op de werkvloer in Nederland.
EURES
Ook binnen de EU gaat er veel aandacht uit naar dit onderwerp. Zo heeft het Europees Parlement dit jaar met overgrote meerderheid wetgeving aangenomen ten aanzien van EURES. EURES (European Employment Services) is een samenwerkingsnetwerk dat het vrije verkeer van werknemers in de Europese Economische Ruimte en Zwitserland eenvoudiger wil maken. Arbeidsbureaus, vakbonden en werkgeversorganisaties van de lidstaten maken als partners deel uit van het netwerk, dat gecoördineerd wordt door de Europese Commissie.
De belangrijkste doelen van het netwerk zijn:
- informatie, begeleiding en advies geven aan potentieel mobiele werknemers over vacatures en de levens- en arbeidsomstandigheden in de Europese Economische Ruimte;
- assistentie bieden aan werkgevers die medewerkers uit andere landen willen aanwerven;
- advies en begeleiding geven aan werknemers en werkgevers in grensregio’s.
Sectorplan grenzeloos werken
Vanuit het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wordt het sectorplan ‘grenzeloos werken’ financieel ondersteund. Het sectorplan stelt ruim € 4,5 miljoen beschikbaar om de komende twee jaar achthonderd Nederlandse werkzoekenden vanuit een uitkering of een baan te begeleiden naar een duurzame arbeidsplaats in België of Duitsland.
Alle bedrijven en instellingen in de Nederlandse, Duitse en Belgische grensregio’s kunnen gebruik maken van de maatregelen in het sectorplan. Dit kunnen (toekomstige) werkgevers zijn, maar ook arbeidsbemiddelaars, gemeenten en het UWV. De werkgever of instelling die gebruik maakt van de maatregelen in het sectorplan, dient 55% van het traject te co-financieren.
Bemiddeling
De hoge werkloosheidspercentages aan de Nederlandse kant van de grens hebben ertoe geleid dat gemeenten en andere partijen een actievere rol zijn gaan spelen bij de bemiddeling naar Duitsland. Nieuwe financiële mogelijkheden zijn gecreëerd om deze bemiddeling en aanvullende scholing te vergemakkelijken. Hierbij valt te denken aan de sectorplannen en de rol die verschillende Euregio’s spelen in arbeidsbemiddeling. Gemeenten kunnen dus gebruik maken van verschillende potjes om zo arbeidsbemiddeling te stimuleren.
Euregio’s
Ook de Euregio’s spelen een actieve rol om de arbeidsmobiliteit in de regio’s te vergroten. Zo organiseren zij tal van activiteiten die bijdragen aan een sterk bemiddelingsnetwerk. Dit moet er aan bijdragen dat meer transparantie ontstaat over de (nieuwe) structuren en ontwikkelingen op het gebied van grensoverschrijdende arbeidsbemiddeling.
Interreg programma
Ter ondersteuning van de grensoverschrijdende samenwerking, heeft de EU het subsidieprogramma Interreg (A) in het leven geroepen. Hiermee worden samenwerkingsprojecten langs de EU grenzen financieel ondersteund.
Voor de Nederlands-Duitse grensregio staat in de periode 2014-2020 een bedrag van circa € 440 miljoen ter beschikking. De doelstellingen die met deze middelen moeten worden bereikt, worden onder meer beschreven in het samenwerkingsprogramma ‘Interreg Deutschland-Nederland’. De belangrijkste doelstellingen van het programma zijn de verhoging van de innovatiekracht van de grensregio en het verminderen van de barrièrewerking van de grens.
Ook gemeenten kunnen overwegen een projectaanvraag in het kader van Interreg in te dienen. Uitsluitend projecten waarbij Nederlandse en Duitse partners met elkaar samenwerken worden gefinancierd. De financiering van projecten bestaat altijd uit co-financiering. Dit betekent dat er een eigen bijdrage moet komen van de partners.
Meer informatie
Grensoverschrijdende samenwerking, Europa decentraal
Grensoverschrijdende arbeid, Europa decentraal
Structuurfondsen, Europa decentraal
Rapport: arbeidsmarkt zonder grenzen, Planbureau voor de Leefomgeving
VNG directie Europa
Meer weten over dit onderwerp?
Werkt u voor een decentrale overheid of het Rijk en hebt u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Europa decentraal: