Wat houdt het Europese jeugdbeleid in en wat zijn de potentiële gevolgen voor het jeugdbeleid van decentrale overheden in Nederland?
Antwoord in het kort
Het huidige Europese jeugdbeleid is gelanceerd in 2010 en loopt in 2018 af. Momenteel wordt onderhandeld over een nieuwe EU-strategie voor jongeren voor de periode 2019-2027. De EU heeft geen wetgevende bevoegdheid op het terrein van jeugdzaken. Lidstaten en decentrale overheden mogen daarom zelf bepalen hoe zij het EU jeugd- en jongerenbeleid toepassen. Gemeenten kunnen bij de invulling van hun jeugdbeleid wel aansluiting zoeken bij specifieke Europese beleidsdoelstellingen op het gebied van jeugdzaken.
EU-strategie voor jongeren
De Europese Commissie vindt de inzet van de EU op het terrein van jeugd belangrijk, onder meer met het oog op het versterken van democratisch burgerschap. Voor de toekomst van de EU is het ook belangrijk dat onder jongeren draagvlak bestaat voor de gemeenschappelijke waarden van de EU en de fundamentele rechten. Omdat de huidige jeugdstrategie van de EU binnenkort afloopt, heeft de Europese Commissie een voorstel gedaan voor het nieuwe EU-samenwerkingskader jeugd (periode 2019-2027). Met het voorstel wil de Commissie de samenwerking tussen de lidstaten en de Commissie op het gebied van jeugd vastleggen.
De nieuwe strategie concentreert zich op drie doelen:
- Jongeren betrekken bij de (Europese) democratie;
- Jongeren samenbrengen;
- Versterken van het jongerennetwerk.
Het nieuwe EU-samenwerkingskader Jeugd sluit aan bij de oproep van de Europese regeringsleiders om jongeren een betere positie te geven. EU-lidstaten – waaronder Nederland – maken zich zorgen over de betrokkenheid van jongeren bij Europese samenwerking en sommige ontwikkelingen in EU-lidstaten, zoals de risico’s van marginalisering en gewelddadige radicalisering. Europese jongeren hebben tegelijkertijd allemaal te maken met dezelfde soort uitdagingen, zoals het gebruik van social media, werkloosheid en discriminatie. De Europese Commissie vindt het belangrijk dat jongeren gebruik maken van de kansen die de EU biedt.
Hoe wil de Commissie deze doelstellingen behalen?
Het voorstel voor de nieuwe EU-strategie jeugd bevat een aantal concrete activiteiten om de genoemde doelstellingen te behalen. Zo stelt de Commissie een EU-jongerencoördinator voor om jongeren een stem te geven in de EU-beleidsvorming. De EU-jongerencoördinator zou de taak krijgen om de Commissie te adviseren over het jeugdbeleid en een zichtbaar aanspreekpunt zijn voor Europese jongeren. Ook wil de Europese Commissie lidstaten steunen bij het uitwerken van het nationale jongerenbeleid door het verzamelen van informatie en het delen van best practices. Tevens is het doel om het verband tussen het EU-jongerenbeleid, het Erasmus+ Programma en het Europees Solidariteitskorps te versterken. Daarnaast wil de Commissie steun verlenen aan lokale activiteiten met het oog op de erkenning, innovatie en capaciteitsopbouw van jeugdwerk in het kader van Erasmus+.
Bevoegdheid EU op gebied van jeugdbeleid
De verantwoordelijkheid voor het jongerenbeleid ligt primair bij de lidstaten. Op grond van artikel 6, sub e VWEU kan de EU het optreden van de lidstaten ondersteunen, coördineren en aanvullen op het gebied van jongeren voor zover dit optreden een Europese dimensie heeft. De rol van de EU op het gebied van onderwijs, jeugd en sport is dus ondersteunend aan die van de lidstaten.
Gemeenten
Jeugdbeleid in Nederland is – zeker sinds de Jeugdwet, Participatiewet en de Wet maatschappelijk ondersteuning (Wmo) – vooral de verantwoordelijkheid van de gemeenten. Problemen die op lokaal niveau spelen zijn echter niet beperkt tot Nederland en hebben vaak ook een grensoverschrijdende dimensie. Gemeenten kunnen dan ook de nieuwe Europese jeugdstrategie gebruiken om richting te geven aan hun jeugdbeleid, in het verlengde van de EU-jongerenstrategie en zich bijvoorbeeld aansluiten bij de behoeften van Europese jongeren, Europese praktijkvoorbeelden en netwerken.
Meer informatie
Mededeling ‘Jongeren betrekken, verbinden en versterken: een nieuwe strategie voor jongeren’, Europese Commissie
Website Jeugd, Europese Commissie
Europese Jongerensite, Europese Unie
Erasmus+, Nationaal Agentschap Erasmus+