Onlangs heb ik iemand een vooraankondiging bestuursrecht gezonden. Het gaat om een illegale caravanstalling die in strijd is met het bestemmingsplan. De vooraankondiging houdt in dat bezwaarde verzocht wordt het illegale gebruik te staken en gestaakt te houden. De reactie op deze vooraankondiging houdt onder andere in dat door het weren van dit soort caravanstallingen het vrije verkeer van goederen en personen wordt belemmerd: het gemeentelijk beleid zou in strijd met het EU recht zijn.
Prejudiciële beslissing
Bezwaarden hebben de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State verzocht om aan het Hof van Justitie EG (HvJ EG) te verzoeken om bij wijze van een prejudiciële beslissing een oordeel te geven omtrent de uitlegging van bepalingen uit het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap en ons beleid met betrekking tot caravanstallingen.
Stappen nemen?
In verband met deze prejudiciële procedure hebben bezwaarden de gemeente gesommeerd geen verdere stappen in het handhavingstraject te nemen. Ook houden ze ons aansprakelijk uit onrechtmatige daad wegens schending van het gemeenschapsrecht. In hoeverre moeten wij bij de definitieve aanschrijving rekening houden met deze bepalingen. Is het verstandig om inderdaad te wachten met verdere stappen of kan ik gewoon doorgaan met mijn aanschrijving? Hoe lang kan zo’n prejudiciële procedure duren?
Antwoord
Het antwoord op een prejudiciële vraag bij HvJ EG kan (afhankelijk van de complexiteit van de vraag) twee tot drie jaar duren. Of daarop gewacht wordt is een afweging die de gemeente zelf moet maken, maar het is zeer de vraag of u die beslissing überhaupt zult moeten nemen. Het verzoeken om een prejudiciële beslissing is namelijk geen rechtsmiddel dat een burger ter beschikking staat.
Prejudiciële vragen alleen door nationale rechter
Prejudiciële vragen aan het HvJ EG worden gesteld aan een nationale rechter (waaronder de Raad van State) die duidelijkheid over de uitleg en/of geldigheid van EG-recht nodig heeft om een voorliggend geval te kunnen beslissen. Een nationale rechter kan het HvJEG om advies vragen als hem zaken onduidelijk zijn. Of de nationale rechter dat doet is aan hem zelf, en niet aan een burger.
Nationale rechtsmiddelen
In dit geval is het dus vrijwel zeker dat de bezwaarde van de Raad van State te horen zal krijgen dat hij de nationale rechtsmiddelen (bezwaar bij de gemeente, voorzieningenrechter, en dan eventueel beroep bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van Raad van State) moet uitputten. Uit de vraag maken wij op dat bezwaarden nog helemaal niet bij de rechter zijn geweest. Als de Afdeling (of de lagere rechter) er zelf op Europeesrechtelijk gebied niet uitkomt kan hij die vragen stellen maar, dat is volledig aan hem. Het zal in ieder geval niet gebeuren op verzoek van de caravanstallers.
Vragen over procedures en termijnen
Overigens kunt u voor vragen over de procedures en termijnen van de Raad van State het beste bij de Raad zelf aankloppen, die heeft een afdeling voorlichting (telefoon: 070-4264 251 of 070-4264 643, e-mail: voorlichting@raadvanstate.nl of de website).
Europeesrechtelijke kant van zaak
Over de Europeesrechtelijke kant van de zaak kunnen we wel wat meer zeggen. De bepalingen over vrij verkeer die bezwaarden aanhalen zijn uitsluitend van toepassing als er sprake is van een grensoverschrijdend element. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer een werknemer uit de ene lidstaat in een andere gaat werken. In het geval van uw bezwaarden gaat het (neem ik aan) om in Nederland woonachtige Nederlanders, die hun caravan in Nederland stallen.
Zuiver interne situatie
Er is dan uit Europeesrechtelijk oogpunt sprake van een zuiver interne situatie, waarop de bepalingen over vrij verkeer sowieso niet van toepassing zijn. Ook als er wel een grensoverschrijdend element is (bijvoorbeeld als er ook Duitse stallers zijn) lijkt het er overigens op dat de bezwaarden geen heel sterke zaak hebben (het kan immers niet de bedoeling zijn dat met een beroep op het Europese recht illegale situaties worden gesanctioneerd), maar dat is een ander verhaal.
Handhavingsprocedure voortzetten
Al met al lijkt het er op dat u uw handhavingsprocedure zonder al te veel zorgen kunt voortzetten, maar die beslissing is aan de gemeente zelf. Als kenniscentrum kunnen wij alleen de objectieve kaders vanuit Europeesrechtelijk perspectief aangeven.
Meer weten over dit onderwerp?
Werkt u voor een decentrale overheid of het Rijk en hebt u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Europa decentraal: