Hoe verhouden de verplichtingen die voortkomen uit de scheiding tussen zorgtaken voor afval- en regenwater in Nederland zich tot de bepalingen uit de Europese Richtlijn Stedelijk afvalwater? Voor huishoudelijk afvalwater geldt namelijk de verplichting dat het opgevangen, afgevoerd en gezuiverd moet worden. Regenwater kan daar onderdeel van zijn.
Door de scheiding van zorgtaken mag de overheid een perceeleigenaar dwingen om regenwater op het eigen perceel op te vangen en verbieden het regenwater op het riool te lozen. Is het Nederlandse beleid niet strijdig met de Europese richtlijn?
Antwoord
Nee, het Nederlandse waterbeleid op dit punt is niet strijdig met de Europese richtlijn voor de behandeling van stedelijk afvalwater. Deze richtlijn verplicht namelijk niet tot het inzamelen en zuiveren van (schoon) regenwater. Het geeft overheden de vrijheid om eigen methoden te kiezen voor de verwerking hiervan.
Regenwater vermengd met huishoudelijk- of bedrijfsafvalwater
Alleen wanneer dat regenwater vermengd is geraakt met huishoudelijk of bedrijfsafvalwater, en daarmee onderdeel is gaan uitmaken van stedelijk afvalwater, zal het in principe ingezameld en gezuiverd moeten worden. Omdat afvloeiend hemelwater volgens de Europese richtlijn geen onlosmakelijk onderdeel is van huishoudelijk afvalwater kunnen de watertaken worden gescheiden.
Achtergrond
Tot 1 januari 2008 kende de Wet milieubeheer (Wm) een gemeentelijke inzamelplicht voor afvalwater. Het begrip afvalwater werd te ruim geïnterpreteerd. Daarom werd de terminologie van de Wm aangepast en in overeenstemming gebracht met de Richtlijn Stedelijk afvalwater (kamerstukken II 2005/2006, 30578, nr. 3). Sinds inwerkingtreding van de Wet gemeentelijke watertaken (Wgw) op 1 januari 2008 kent art.10.33 Wm een zorgplicht voor het inzamelen en transporteren van stedelijk afvalwater, conform de Europese richtlijn. Daarnaast is in de Wgw op de waterhuishouding een aparte zorgplicht opgenomen voor de opvang en behandeling van regenwater. In de Waterwet wordt de betreffende zorgplicht voor regenwater overgenomen.
Afvalwater
De richtlijn bepaalt met betrekking tot afvalwater dat de lidstaten moeten zorgen voor opvangsystemen voor en zuivering van stedelijk afvalwater in agglomeraties vanaf 2000 inwonerequivalenten (art. 3 lid 1). Bevoegde autoriteiten zijn verantwoordelijk voor het controleren van lozingen van stedelijke waterzuiveringsinstallaties en van de wateren waarin wordt geloosd (ook slib), op basis van vooraf opgestelde voorschriften en/of vergunningen. De richtlijn bevat geen aparte bepalingen met betrekking tot de zorg voor of controle van afvloeiend hemelwater.
Zorgplicht voor regenwater
De zorgplicht voor regenwater in Nederland is een aanvulling op de verplichtingen die voortkomen uit de richtlijn voor stedelijk afvalwater en is zodoende strenger. Lidstaten hebben de vrijheid om nationaal regenwaterbeleid te voeren. De keuze voor separate systemen (verschillende pijpen voor vervuild water en regenwater, of regenwater lokaal opvangen en verwerken via grond infiltratie of korte pijpen) of gecombineerde systemen is een keuze van nationale, regionale of lokale autoriteiten.
De enige beperking aan nationaal beleid is dat het niet strijdig mag zijn met de doelstellingen van het Europees beleid, maar hier is in Nederland geen sprake van.
Meer informatie:
Helpdesk Water
VNG, over water en riolering
Europese Commissie, over waterbeleid
Europees document over de reikwijdte en definities richtlijn stedelijk afvalwater
Handboek EU-milieuregelgeving, EU milieubeleid
EG-recht en de praktijk van het waterbeheer, Stowa
Meer weten over dit onderwerp?
Werkt u voor een decentrale overheid of het Rijk en hebt u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Europa decentraal: