Bestaat er Europese regelgeving over het kappen van bomen? Heeft Brussel bijvoorbeeld maximale afmetingen bepaald waar een gemeente bij het vaststellen van een Bomenverordening op grond van de Boswet rekening mee moet houden?
Antwoord in het kort
Nee, de Europese Unie heeft geen specifieke eisen gesteld aan de maximale omvang van te kappen bomen. Daarvoor geldt nationale regelgeving. In Nederland is dat de Boswet. De EU heeft beleid opgesteld voor bosbeheer, maar geen bindende regelgeving. Er is wel Europese regelgeving, de Habitatrichtlijn, die vereist dat beschermde bossen in stand worden gehouden.
Europees beleid duurzaam bosbeheer
De Europese Commissie heeft in 2021 een bossenstrategie opgesteld voor bosbeheer. De bossenstrategie bevat maatregelen voor de bescherming en het herstel van bossen, het verbeteren van duurzaam bosbeheer en de controle van Europese bossen. Het stelt maatregelen voor ter bevordering van innovatie en promotie van producten en materialen die een alternatief zijn voor producten uit fossiele materialen. De strategie bevordert daarnaast andere economische activiteiten dan houtproductie, zoals ecotoerisme. Ten slotte staat het belang van duurzame (her)bebossing centraal: het doel is om in 2030 minstens 3 miljard extra bomen in de EU te planten. Bosbeleid is de verantwoordelijkheid van de lidstaten, maar de Europese Unie wil met de strategie bijdragen aan de implementatie van duurzaam bosbeheer. De bossenstrategie bouwt voort op de Europese Biodiversiteitsstrategie 2030.
Habitatrichtlijn: instandhouding biodiversiteit
Via regelgeving over natuurbeleid stelt de EU wel bindende eisen aan bosbeheer. De Europese Habitatrichtlijn moet bijdragen aan het behoud van de biodiversiteit in Europa door het in stand houden van de natuurlijke leefomgeving van wilde flora en fauna. Lidstaten moeten volgens deze richtlijn maatregelen treffen om habitats te behouden of te herstellen. De Habitatrichtlijn wijst beschermingszones aan voor beschermde dier- en plantensoorten: Natura 2000.
Beschermde bossen
Bijlage I van de Habitatrichtlijn bevat een lijst met beschermde bossen. Het betreft natuurlijke en nagenoeg natuurlijke bossen van inheemse soorten. Het gaat over bossen met ‘hoog opgaande bomen, met inbegrip van struiklaag, en een typische ondergroei, die aan de volgende criteria beantwoorden: zij zijn zeldzaam of residuair en/of zij vormen het leefgebied van soorten van communautair belang.’
Deze richtlijn stelt geen specifieke eisen aan het kappen van bomen of aan de maximale omvang van een te kappen boom. Wel moeten beschermde bossen in stand worden gehouden.
Implementatie Europees natuurbeleid en -regelgeving
In het algemeen geldt dat Europese richtlijnen met betrekking tot natuur en milieu zijn geïmplementeerd in nationale wetgeving. In Nederland is de Habitatrichtlijn geïmplementeerd in de Flora- en Faunawet en de Natuurbeschermingswet. Gemeenten kunnen dus de nationale regelgeving aanhouden.
Zelf toepassen
Ze moeten de Europese richtlijnen wel in het achterhoofd houden. Wanneer nationale regelgeving strijdig is met Europese richtlijnen of de Rijksoverheid Europese richtlijnen te laat implementeert, dienen decentrale overheden het Europees recht namelijk zelf toe te passen.
Meer informatie:
Kenniscentrum Europa decentraal, Natuur en biodiversiteit
Europese Commissie, DG Agriculture and Rural Development, Forestry measures
Europese Commissie, DG Environment, Natura2000
Rijksoverheid, DR Loket, Boswet en Natuurbeschermingswet
Meer weten over dit onderwerp?
Werkt u voor een decentrale overheid of het Rijk en hebt u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Europa decentraal: